ไม่ว่าจะเป็นที่ไหน รถยนต์ก็เป็นปัจจัยหลัก ๆ ของผู้คนที่ไว้ใช้เดินทางหรือไปทำงาน หากมีเงินมากพอก็จะสามารถซื้อรถหรือยี่ห้อที่ต้องการได้

แต่มีประเทศหนึ่งที่เกือบ 95% ใช้รถยี่ห้อ Chevrolet (เชฟโรเลต) เท่านั้น ตั้งอยู่ในเอเชียกลาง ทางเหนือของประเทศอัฟกานิสถาน หรือก็คือ "อุสเบกิสถาน" นั่นเอง แต่ทำไมเขาถึงใช้แต่รถยี่ห้อนี้? เรามาหาคำตอบกัน

เพราะต้องผลิตเอง

เป็นเวลากว่า 27 ปี ที่อุสเบกิสถานไม่ให้คนนอกเข้า การขอวีซ่านั้นเป็นเรื่องที่ทำได้ยากมาก การนำเข้าสิ่งของจากภายนอกก็ยิ่งยากเข้าไปใหญ่ ด้วยสถานการณ์ทางการเมือง ดังนั้นจึงไม่มีการนำเข้ารถยนต์เลย ต้องผลิตเองในประเทศ

ซึ่งโรงงานในประเทศนี้นั้นเป็น โรงงานผลิตรถยนต์ที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียกลาง ทั้งทำเครื่องยนต์ และส่วนประกอบอื่น ๆ ที่ยังพอส่งออกบ้าง

ทำไมต้อง Chevrolet?

ต้องเท้าความก่อนว่า เนื่องจากอุสเบกิสถานนั้นประกาศอิสรภาพตนเองออกจากสหภาพโซเวียต เมื่อปี 1991 หลังจากนั้นจึงเริ่มสร้างโรงงานโดยร่วมกันระหว่างรัฐบาลและค่ายรถยนต์จากเกาหลี Daewoo (แดวู) ในนาม UzDaewooAuto และได้ผลิตรถคันแรกออกมาในปี 1996

หลังจากนั้น Daewoo ถูกซื้อโดย General Motors และเปลี่ยนชื่อโรงงานเป็นของ GM และเริ่มผลิต Chevrolet ออกมาในปี 2008 หลังจากนั้น 3 ปี กว่า 94% รถยนต์ทางเลือกเดียวของชาวอุซเบกก็กลายเป็นเชฟโรเลตไปโดยปริยาย

รัฐคุ้มครอง

หลังจากที่ผู้ผลิตรถยนต์สัญชาติอเมริกันเข้าซื้อกิจการ Daewoo Motors ยี่สิบห้าเปอร์เซ็นต์ถูกควบคุมโดย GM ซึ่งมีฐานอยู่ในดีทรอยต์ ส่วนที่เหลือเป็นของรัฐบาลอุซเบกผ่าน UzAvtosanoat ซึ่งเป็นบริษัทของรัฐที่รับผิดชอบด้านอุตสาหกรรมรถยนต์

รัฐบาลอุซเบกิสถานปกป้องส่วนแบ่งการขายรถยนต์ GM ในอุซเบกิสถานเป็นอย่างมาก เนื่องจากมี "ผู้ที่ได้ประโยชน์" จากการร่วมมือนี้

ซึ่งในขณะเดียวกัน พวกเขาก็ทำให้การซื้อขายรถยี่ห้ออื่น ๆ ทำได้ยากขึ้นจากการเพิ่มภาษีจำนวนมหาศาล เช่น

• มูลค่าศุลกากรของรถยนต์ที่ผลิตในต่างประเทศ 30 %
• บวก 3 ดอลลาร์ต่อความจุเครื่องยนต์
• เพิ่มราคาสติกเกอร์ได้มากกว่าร้อยละ 100

การควบคุมตลาดนี้ทำให้ UzAvtosanoat เพิ่มราคาของตัวเองได้ทุกปีจนมีราคาที่แพงขึ้นกว่าเท่าตัว

ในระหว่างปี 2012-2013 ราคาของ Chevrolet Nexia นั้นขึ้นไปถึง 24% อยู่ที่ประมาณ 17,000 ดอลลาร์ (566,000 บาท) ซึ่งปกติอยู่ที่ 300,000 กว่าบาทเท่านั้น ถือว่าแพงมากสำรับประชากรที่มีรายได้เฉลี่ย 200 ดอลลาร์ (6,600 บาท) ต่อเดือนในขณะนั้น

ซึ่งจริง ๆ แล้วในปี 2012 เชฟโรเลตในอุสเบกิสถานผลิตรถยนต์ได้มากกว่า 225,000 คัน แต่ขายให้กับประชาชน 30 ล้านคนแค่มากกว่าครึ่ง ทำให้คนจำเป็นต้องรอที่จะซื้อเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ชาวอุสเบกก็สามารถจ่าย "เงินใต้โต๊ะ" หรือ shapka เพื่อให้ได้รถมาครอง มีคนให้สัมภาษณ์ว่าในปี 2013 เขาต้องการซื้อ Chevrolet Cobalt ที่ราคา 20,000 ดอลลาร์ (666,000 บาท) แต่เขาต้องจ่ายอีก 2,000 ดอลลาร์ (66,000 บาท) เพิ่มให้ดีลเลอร์เพื่อให้ได้รถ

นาน ๆ ครั้งดีลเลอร์บางแห่งก็จะได้รับสินค้าพิเศษมาและยกเว้นการรับเงิน ทำให้คนนั้นแห่กันไปซื้อจนล้นดีลเลอร์มาแล้วก็มี

แต่เมื่อไม่กี่ปีมานี้อุซเบกิสถานได้มีการเปิดประเทศแล้ว และได้รับนักท่องเที่ยว, นักธุรกิจ และมีการนำเข้ารถยนต์ยี่ห้อต่าง ๆ อย่าง Hyundai (ฮุนได), Mercedes-Benz (เมอร์เซเดส เบนซ์) และ BMW (บีเอ็มดับเบิ้ลยู) ทำให้การผูกขาดกำลังหายไป

ถือเป็นโอกาสดีที่จะให้ชาวอุสเบกได้สัมผัสเทคโนโลยีใหม่ ๆ จากหลากหลายยี่ห้อที่มีมาให้เลือกใช้

อ่านเพิ่มเติม ทำไม Toyota Corolla ยังนิยมในอัฟกานิสถาน จนผู้ใช้ไม่ยอมเปลี่ยนรถ